Yoldaş Pançuni

Aras Yayıncılık, ünlü Ermeni Yazar Şirvanzade'nin "mizah için doğmuş en büyük Ermeni mizah ustası" olarak kabul ettiği Yervant Odyan'ın artık bir kült haline gelmiş başyapıtı yoldaş Pançuni'yi, 2000'deki ilk Türkçe baskısından sonra yeni bir tasarımla bir kez daha yayımladı. Yoldaş Pançuni, yirminci yüzyılın başında yaşayan hayali bir devrimci kahramanın, Pançuni'nin başından geçen, daha doğrusu başınını altından çıkan olayları, tarihsel bir temele oturtmayı ihmal etmeden aktarıyor. Pançuni'yi okurken, "doğru ilke ve tasarıların bile, demagog, hayalperest ve sorumsuz okumuş cahiller tarafından, mevcut şartlar dikkate alınmadan uygulandıklarında nasıl yıkıcı olabilecekleri"ni düşünüyor insan ister istemez. Don Quijote, Pickwick, Tartarin gibi, insanlığın büyük ailesine mensup bir kahraman olan Yoldaş Pançuni, gerçeğin mizahlaştığı noktada okurunu yakalıyor ve hiç bırakmıyor. Ünlü Ermeni çizer, Mısır karikatürünün kurucularından 1888'de Malatya'da doğan Aleksandr Saruhan'ın 1938'de yayınladığı ve o tarihten beri Yoldaş Pançuni baskılarında kullanılan yaklaşık 150 doyumsuz Pançuni karikatürü de esere eşsiz bir tat katıyor. Kitabın sonunda, okurların Pançuni'nin yazıldığı dönemin siyasal gelişmelerine daha yakından vakıf olabilmeleri amacıyla, Anahide Ter Minassian'ın Ermeni Devrimci Hareketi'nde Milliyetçilik ve Sosyalizm 1887-1912 adlı kitabından yapılan bir özet de yer alıyor.