VATİKAN’IN ANTİ-KOMÜNİST TARİHİ

Marksist açıdan din eleştirisi düzen eleştirisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Dinin eleştirisinden muaf tutulmuş bir düzen değişikliği perspektifi söz konusu olamaz. İnsanın insan tarafından sömürülmesini mümkün kılan toplumsal koşulların mekanizması ve sahnesi olarak düzen kavramını dinden yalıtık olarak okumak mümkün değildir. Egemen ideoloji bloğunun tartışmasız en önemli öğesi olan din, emekçilerin düzene uyumlulaştırılmasında son derece etkin bir rol oynar. Yerleşik düzenin din okumasında, sureti haktan görünmek için yapılan dinin yalnızca din işleri ile ilgili olmayan dünyevi bir iktidar alanı olduğuna dair değerlendirmelerin haber değeri olmadığı gibi, bu tarz değerlendirmelerin asıl amacının görünenin arkasında yer alan asıl ilişki ve işlevleri de gizleme hedefi bulunuyor. Zira dinin dünyevi iktidarı söylemi, "hangi iktidar?", "kim için iktidar?" sorulara verilmesi gereken yanıtları önemsizleştirdiği için değersizdir. Dinin ve dinsel örgütlülüklerin "insanın inanma ihtiyacı" olarak kodlanan modern zaman hurafesi çıktıları üzerinden tarifi, yerleşik düzen sözcüklerinin tam da gizlemek istedikleri özsel ilişkiler içindir.

Nedir bu gizlenmeye çalışılan özsel ilişkiler kümesi? Kilise, cami, havra bürokrasisi iktidarı kendileri için değil, onları da var eden sınıflı toplum için istemektedirler. Çünkü kendileri de o sınıfsal bağlam içinde egemen sınıfa hizmet etmekle yükümlüdürler. Sermaye sınıfının sağ kolu olarak din, kendisini "sınıflar ve partiler üstü" gösterme eğilimindedir. Bu görüntüyü kitlelere gerçek diye yutturabilmesi sözü geçen siyasetler üstü retoriğinin başarısıyla doğrudan orantılıdır. Bu çalışmanın odaklandığı alan işte bu yerleşik düzen aktörleri içinde egemen bloğun vazgeçilmez olan bir din örgütlenmesinin sınırlı tarihini ele almaya dönük çabanın ürünüdür. Vatikan bu alan çalışması için biçilmiş kaftandır. Çünkü bu dinsel kurumun köklü tarihi, sınıflı toplumların din siyaseti ile nasıl ilişkilendiklerinin olabilen en mükemmel örneğini sunar.