Türkülü Aşk Hikâyeleri

“Halk hikâyelerimiz üzerindeki bu çalışmam 1943'te başlayan, uzun aralıklarla 1982'ye kadar süren hikâye derlemelerime dayanıyor. Bu derlemelerin ilkini 1943 yılında rahmetli Hocam Pertev Naili Boratav'la Kars ve çevresinde gerçekleştirdik. Daha sonra aynı bölgeye bir derleme gezisi daha yaptım. 1960 yılında Amerika'ya gittikten sonra derlemelerim İndiana Üniversitesi'nin ve çeşitli Amerikan Vakıflarının desteği ile Orta Doğu'da yaptığım gezilerle zenginleşti. Üzeyir Pünhanî, Sabit Müdamî Ataman, İshak Kemali, Mevlüt İhsanî Şafak, İlhami Demir, Şeref Taşlıova, Yaşar Reyhani, Âdem Efkârî, İhsanî Sırlıoğlu, Ali İzzet Özkan, Veysel Şatıroğlu, Gülistan Çobanlar ve oğlu Murat Çobanoğlu, Latif Aküzüm ve ne yazık ki adlarını unuttuğum âşıklar, derlemeler esnasında bana hikâyelerini anlattılar ve bilgilerini benimle cömertçe paylaştılar. Derleme çalışmalarını yaptığım yerler Türkiye'de Kars, Erzurum, Aşkale, Erzincan, Posof, Sivas, Ankara, Adana, Divriği, Gemerek gibi yerlerdir. 1960 yılından sonra bu araştırma gezileri Azerbaycan Hoy'da, Rezaiye'de, Tahran'da, Tebriz'de; Irak'ta ise Kerkük'te, ayrıca Türkmenistan'da, Özbekistan'da ve Moskova'da devam etti.

Bu kadar geniş alanda sayısız hikâye gösterimine katılmam bana araştırmam için kimsenin elde edemediği bilgiler sağladı. Çünkü hikâye anlatımına pasif bir dinleyici olarak katılmıyordum. Ben de öteki dinleyiciler gibi, beğendiysem hikâyeciye alkış tuttum, âşığın sazına bahşiş olarak para taktım, beğenmediysem anlatıcıyı eleştirdim. Âşıklar gösterime başlarken benim için türküler yazıp sazla söylediler. Gösterimden sonra âşıklarla oturup sanatları hakkında uzun uzun konuştum, çeşitli konularda onlardan bilgi aldım, öğrendim, ben de bildiklerimi onlarla paylaştım.”

İlhan Başgöz