Kürt Milliyetçiliğinin Ortaya Çıkışı ve Şeyh Said İsyanı, 1880-1925

“Şeyh Said isyanının arka planı, niteliği ve sonuçları hakkında kendim de önemli araştırmalar yapmış biri olarak, Profesör Olson’ın vardığı sonuçların yeni, kanıtlara dayalı ve çok önemli olduğunu kesinlikle söyleyebilirim!”

-William F. Tucker, Arkansas Üniversitesi

Ondokuzuncu yüzyılın son çeyreği Kürt milliyetçiliğinin gelişimi açısından çok önemliydi. Bu dönem Abdülhamid’in (1876-1909) Avrupa ve Rus emperyalizmine karşı Osmanlı İmparatorluğu’nu güçlendirmek için Pan-İslamist politikaları vurguladığı döneme denk gelmektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun Pan-İslamcı doktrinleri, 1870 ve 1880’lerde Nehrili Şeyhi Ubeydullah’tan 1920’lerde Şeyh Said’e kadar şeyhlerin (dini liderlerin) Kürtlerin başlıca milliyetçi liderleri olmalarını sağladı. Bu, Ortadoğu ve İslam tarihinde yeni bir gelişmeyi temsil ediyordu ve İran’da Ayetullah Humeyni’nin dini-milliyetçi liderliğinin ortaya çıkmasından çok önce Ortadoğu’da önemli bir tarihsel model başlattı.

Bu çalışma, bu dönemde Kürt milliyetçiliğinin gelişimini ele alan Batı dillerindeki ilk çalışmadır ve başta Büyük Britanya’daki Devlet Arşivleri Kurumu’ndan alınan daha önce kullanılmamış belgelerle desteklenmiştir. Ayrıca yazar, Türk, Ermeni, İran ve Arap tarihi hakkında pek çok yeni materyal ve bu iki halkın tarihinin en önemli döneminde Türk-Ermeni ilişkilerine dair yeni bakış açıları sunmaktadır.

 “Kürt halkının tarihini ve katkılarını incelemeden Osmanlı ve Türkiye tarihini yazmak, Amerikalı siyahların tarihini ve etkisini incelemeden Amerikan tarihini ya da Sovyet Müslümanlarının tarihini ve etkisini incelemeden Sovyet tarihini yazmak gibidir.”

Robert Olson